بررسی تأثیر کمپوست زباله شهری و وزن بنه بر صفات کیفی و میزان متابولیت‌های ثانویه زعفران (Crocus sativus L.)

به‌منظور ارزیابی تأثیر سطوح مختلف کمپوست زباله شهری و وزن بنه بر صفات کیفی و متابولیت‌های ثانویه زعفران، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 1394 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل کمپوست زباله شهری در چهار سطح (صفر، 5، 10 و 20 تن در هکتار) و وزن بنه در سه سطح (4-1/0، 8-1/4 و 12-1/8 گرم) در نظر گرفته شد. صفات مورد بررسی شامل: فعالیت آنتی‌اکسیدانتی، فنول کل و آنتوسیانین گلبرگ و کروسین، پیکروکروسین و سافرانال کلاله بود. بر اساس نتایج آزمایش، بالاترین میزان فنول کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانتی (به‌ترتیب، 0789/10 میلی‌گرم در صد گرم وزن خشک و 06/65 درصد) از تیمار 20 تن در هکتار کمپوست زباله شهری و پایین‌ترین آن‌ها (به‌ترتیب، 0785 /10 میلی‌گرم در صد گرم وزن خشک و 58/62 درصد) در تیمار شاهد مشاهده شد. هم‌چنین، نتایج نشان داد که با افزایش سطوح کمپوست زباله شهری میزان مواد مؤثره زعفران (کروسین، پیکروکروسین و سافرانال) به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. وزن بنه هم بر فعالیت آنتی‌اکسیدانتی گلبرگ و مواد مؤثره زعفران تأثیر معنی‌داری داشت، به‌طوری‌که با افزایش وزن بنه، این صفات هم افزایش یافت. هم‌چنین اثر برهمکنش کمپوست زباله شهری و وزن بنه بر مواد مؤثره زعفران مثبت و معنی‌دار گردید. نتایج این تحقیق بیانگر اثرات سودمند کاربرد کمپوست زباله شهری (در سطوح کم و متوسط) و بنه‌های مادری (متوسط و بزرگ) بر بهبود صفات بیوشیمیایی و مواد مؤثره زعفران بود.